بی عنوان

چنین گفت موبد که مرده بنام به از زنده دشمن بدو شادکام

بی عنوان

چنین گفت موبد که مرده بنام به از زنده دشمن بدو شادکام

بی عنوان


  • ۰
  • ۰

تاریخ یمن 8

در نوشتار پیشین تاریخ یمن را تا انتخاب احمد نمان بعنوان نخست وزیر یمن از سوی رییس جمهور عبدالله اسلال پی گرفتیم و گفته شد که عربستان همانند آنچه که امروز در یمن در جریان است تمام قوای خود را بکار گرفت تا از سقوط دولت سلطنتی در یمن جلوگیری نماید و در این راه حتی طرح سازمان ملل را نیز رد کرد. از سوی دیگر جمال عبدالناصر نیز نیروهای خود را برای حمایت از دولت نوپای جمهوری به یمن فرستاده بود اما عملیات سلطنت طلبان راه های ارتباطی میان تعداد قابل توجهی از یگان های ارتش مصر را قطع کرده بود و در کل نشانه ای از بهبود اوضاع دیده نمی شد. سران دو کشور درگیر در یمن که یکدیگر را در احلاس سران عرب ملاقات کرده بودند و قرار بود تا برای راه حلی مسالمت آمیز همکاری کنند پس از پایان جلسه وعده های خود را نادیده گرفته بودند و همچنان در پاتش جنگ می دمیدند.

در سال 1965 مجموع بدهی های خارجی دولت مصر که طلبکار عمده آن دولت شوروی بود به سه میلیارد دلار می رسید و شکاف رو به افزایش تفاو واردات و صادرات آن نیز به رقمی بالغ بر میلیون رسیده بود. کار در مصر بدانجا رسیده بود که رییس جمهور آن در رو زپیروزی خطاب به مردم گفته بود "ما با دشواری هایی رو به رو هستیم. و همه باید سخت کار کنیم و در این راه فداکاری نماییم. من دکمه جادویی ندارم که پان را فشار دهم و خواسته های شما را برآورم..." در نتیجه اوضاع آشفته اقتصادی مصری که برای چندمین سال متمادی در جنگ به سر می برد؛ زکریا محیی الدین نخست وزیر وقت مالیات را افزایش داد و مالیاتی تحت عنوان مالیات دفاع تعریف کرد که بر روی تمام معاملات اعمال می شد. همچنین مالیت بر اقلام وارداتی غیر ضروری را نیز چند برابر کرد و نرخ کالا های تجملاتی را نیز 25 درصد افزایش داد. با ابن حال قیمت مواد غذایی را کاهش داد و همچنین صد و پنجاه نفر از مغازه داران قاهره را به جرم نقض قیمت ها دستگیر نمود.

در ماه مارس 1965 مصادف با ذیقعده 1384 هجری قمری، ارتش مصر که بالغ بر 60 هزار نفر در یمن بود بزرگترین عملیات خود را آغاز کرد و اگرچه سلطنت طلبان به ضد حمله هایی دست زدند اما پیشروی مصریان همچنان ادامه یافت. قاهره همچنین از بمب گذاری های خرابکارانه در داخل خاک عربستان سعودی برای تحت فشار گذاشتن ریاض بهره می برد.

رییس جمهور مصر در سخنرانی خود در جشن روز می عنوان کرد که جشن وارد فاز جدیدی می شود. او برنامه ای که آن را "نفس بلند" خواند اجرا کرد. طرح نفس بلند مصر این بود که تعداد سربازان خود در یمن را از هفتاد به چهل هزار کاهش دهد و از بعضی از اراضی در شرق و شمال یمن عقب بنشیند و در عوض مواضع دیگر خود را در ساحل دریای سرخ، حجه، صنعا و مرز یمن شمالی با فدراسیون عربی جنوب (تحت الحمایه های اگلستان) که قرار بود در سال 1988 یعنی دو سال بعد مستفل شوند؛ تقویت نماید. از سوی دیگر ناصر اصرار داشت که حمله ها به نجران، جیزان و ... ادامه خواهد یافت چرا که آنها شهر های یمنی بودند که عربستان سعودی در 1930 متصرف شده است.

در همان زمان معاون وزیر امورخارجه امریکا در امور جنوب و غرب آسیا با تبلیغات بسیار و با ظاهری میانجی گرایانه به منطقه سفر کرد و با ملک فیصل السعود و جمال عبدالناصر دیدار کرد. در اسکندریه ناصر عقب نشینی نیرو هایش را ولو به قیمت از دست دادن کمک غذایی امریکا به ارزش 150 میلیون دلار و کمک هزینه توسعه صنعتی به ارزش یک صد میلیون دلار، نپذیرفت. انگیزه امریکا از ارائه این پیشنهادات کم رنگ کردن ارزش شوروی در نگاه مصریان کشاندن ناصر از شرق به غرب بود. خصوصا که شوروی از ارائه کمک نقدی و یا غذایی مشابه ناتوان بود. با این حال مسکو خود را به ارسال کمک های نظامی به مصر راغب نشان می داد اما همزمان از گسترش جنگ در منطقه بیم داشت چرا که گسترش آتش جنگ یمن بین عربستان و مصر می توانست جنگ سرد را به جنگی همه جانبه ما بین شرق و غرب تبدیل کند در نتیجه ناصر را از حمله به عربستان باز می داشت.

در ماه اکتبر مطابق با جمادی الثانی کاخ ریاست جمهوری سلال در صنعا مورد حمله قرار گرفت. شورشیان همچنین به سوی اردوگاه مصریان در خارج شهر آتش گشودند که طی آن نزدیک به هفتاد نظام مصری کشته شدند. سلال پس از آن 140 نفر مظنون را که در میان آن ها محمد الروینی وزیر پیشین امور قبائل و سرهنگ هادی عیسی معاون پیشین نیروهای مسلح را دستگیر نمود. اتهام این دو نفر را به سازماندهی شبکه های خرابکارانه برای کشاندن کشور به سمت وحشت و آشوب و برنامه ریزی برای ترور سران جمهوری بود که توسط عربستان سعودی، عربستان، اسرائیل و انگلیس حمایت می شد. روینی، عیس و پنج نفر دیگر به اعدام محکوم شدند و هشت نفر دیگر به زندان محکوم شدند که احکام آن از پنج سال حبس تا حبس ابد را شامل می شد. در بیستم فوریه مصادف با ذیقعده 1967 جمال عبدالناصر رییس جمهور مصر سوگند خورد که در صورت لزوم حتی بیست سال در یمن خواهد ماند. از آن سو شاهزاده حسین بن احمد متوکلی پاسخ داده بود که برای پنجاه سال جنگ برای بیرون راندن مصریان آماده است درست همانطور که ترکان را اخراج کرده بودند. همزمان تونس روابط دیپلماتیک خود را با دولت جمهوری به بهانه آنکه جمهوریخواهان از اداره کشور ناتوان اند پس گرفت. کاردار یمن که از سوی دولت سلال فرستاده شده بود نیز از چک اسلواکی به بیروت رفت و اعلام کرد که حاضر است به سلطنت طلبان خدمت کند و در این وضعیت بود که ناصر اعلام کرد که "در شرایط کنونی نشست سران عرب برای همیشه تمام شده است."

در سال 1967 نیرو های مصری بر حفظ مثلثی که حدیده را به تعز و صنعا وصل می کرد متمرکز شدند و همزمان به حمله به جنوب عربستان و شمال یمن ادامه دادند. در ماه جمادی الثانی مطابق اکتبر 1967 مصر بمنظور جایگزینی پانزده هزار نفر تلفات خود در جنگ با رژیم صهیونیستی، همین تعداد نیروی خود را از یمن فراخواند. دولت مصر همچنین به افزایش مالیات ها ادامه داد و برنامه های صنعتی بزرگ خود را به حالت تعلیق درآورد و تنها بودجه نظامی از 140 میلیون دلار به یک میلیارد دلار افزایش یافت. بستن کانال سوئز و تسلط اسرائیل بر صحرای سینا درآمد حاصل از کانال و تولی نفت مصر به طرز قابل توجهی کاهش یافت و دولت مصر تنها از بسته شدن کانال مبلغی معادل 5 میلیون دلار در روز خسارت می دید. بدهی ارزی قاهراه از مرز یک و نیم میلیارد دلار گذشته بود و ذخیره ارزی مصر به صد میلیون دلار کاهش یافت. در نشست خارطوم در ماه آگوست که بین سران برخی کشور های عربی شامل مصر، اردن، کویت، عراق، سوریه، لبنان، الجزیره و سودان برگزار شده بود و با بیانیه عدم به رسمیت شناختن اسرائیل، مذاکره و صلح با آن، خاتمه یافته بود، مصر اعلام کرد که حاضر است از یمن خارج شود. محمود ریاض وزیر امور خارجه مصر اعلام کرد که قاهره آماده احیای توافق 1965 جده است. ملک فیصل نیز رضایت خود را از پیشنهاد رییس جمهور مصر و تعهد محمد البدر برای ارسال نیروهایش برای جنگ با اسرائیل در کنار نیرو های مصری اعلام و ابراز امیدواری کرد که به توافق 1965 بازگردند. رییس جمهور مصر و پادشاه سعودی توافق کردند تا مصر بیست هزار نیروی خود را از یمن خارج کند و ریاض نیز از تجهیز سلطنت طلبان دست بردارد و ناظران بین المللی از سه کشور عربی به یمن وارد شوند. با این حال سلال رییس جمهور یمن، ناصر را به خیانت متهم کرد. همزمان جمال عبدالناصر بیش از صدمیلیون دلار از دارایی های عربستان را در مصر آزاد کرد و فیصل نیز از سوی دیگر دو بانک مصری را که فیصل پیش از آن در اختیار گرفته بود به مصر بازگرداند. همچنین لیبی، کویت و عربستان توافق کردند که یارانه ای برابر با 266 میلیون دلار در سال به مصر که در خط مقدم علیه اسرائیل بود بپردازند.

در این شرایط محبوبیت سلال در میان نیرو هایش روز به روز کاهش میافت و کار بدانجا رسید که بعد از دو حمله ناموفق به کاخ او توسط نظامیان ناراضی، سلال از نیرو های مصری بعنوان محافظان خود استفاده کرد. او همچنین حکم اعدام فرمانده نیرو های امنیتی خود عادل الخطری را پس از حمله به یک مرکز فرماندهی مصری صادر کرد و همچنین از برسمیت شناختن شروط صلح اجلاس خارطوم را رد کرد. او همچنین دولت را لغو کرد و کابینه ای جدید تشکیل داد و سه نفر از فرماندهان ارنش را در وزارت خانه های کلیدی جای داد و خود وزارت امور خارجه و دفاع را بر عهده گرفت. همزمان جمال عبدالناصر سه تن از رهبران جمهوری خواه را که متمایل به صلح با سلطنت طلبان بودند و بیش از یک سال در مصر زندانی شده بودند آزاد کرد. این سه نر عبارت بودند از قاضی عبدالرحمن الاریانی، احمد نمان و ژنرال عامر. هنگامی که ناصر و سلال در قاهره و در اول نوامبر ملاقات کردند ناصر به او پیشنهاد کرد تا از قدرت کناره بگیرد و به اختیار خود از کشور خارج شود. لکن سلال پیشنهاد ناصر را رد کرد و به عراق رفت به امید اینکه بتواند حمایت دیگر سوسیالیست های عرب را بدست آورد. همزمان با خروج سلال از قاهره نیز ناصر تلگرامی به نیرو هایش در یمن فرستاد و از آنان خواست تا درصورت بروز کودتا با آن مقابله نکنند.

در روز پنجم نوامبر مخالفان دولت که از سوی قبائل جمهوری خواه حمایت می شدند به قصد صنعا حرکت کردند. آنها کاخ ریاست جمهوری و ایستگاه مرکزی رادیو را اشغال کردند و اعلام نمودند که سلال از قدرت و تمام مظاهر آن خلع شده است و کودتا بدون مخالفت صورت گرفت. سلال نیز در عراق تقاضای پناهندگی سیاسی نمود و دولت عراق به او پشنهاد اقامتگاهی بهمراه حقوقی پانصد دیناری در ماه نمود.
دولت جدید جمهوری خواهان بدست قاضی الاریانی، احمد نمان و محمدعلی عثمان اداره می شد و محسن العینی بعنوان نخست وزیر انتخاب شد. با این حال احمد نمان در بیروت ماند. او که به تمایل همراهانش برای مذاکره با آل حمیدالدین خاندان سلطنتی مخلوع یمن شک داشت ترجیح میداد تا پان را از بیرون از یمن پیگیری نماید. او در 23 نوامبر استعفا داد و جای او را حسن امری گرفت. پس از آن شاهزاده محمد بن حسین سران قبائل را بسوی خود خواند و خطاب به آن ها گفته بود که "پول نزد ماست و شما بشرط همراهی سهم خود را از آن خواهید داشت و در غیر اینصورت ما به راه خود ادامه خواهیم داد." سران قبایل دعوت او را پذیرفتند و مردم خود را بسیج کردند. ظرف چند روز 56 هزار نفر متشکل از قبائل مسلح و نیروی سلطنت طلبان صنعا را محاصره کردند و فرودگاه را متصرف شدند و همچنین بر بزرگراهی که به بندر حدیده می رسید و مسیر اصلی رسیدن به تدارکات روس ها بود مسلط شدند. در نبردی که در دوازده مایلی شرق پایتخت رخ داد نزدیک به سه هزار و دویست نفر از دو طرف کشته شدند و بنا به گزارش ها یک هنگ کامل از نیرو های جمهوری خواه به سلطنت طلبان پیوستند. شاهزاده محمئد بن حسین به شهر اولتیماتومی برای تسلیم شدن داد. همزمان اریانی به بهانه درمان به قاهره رفت و وزیر امور خارجه حسن المکی نیز یمن را ترک کرد و بدین واسطه دولت بدست امری افتاد. امزی از ساعت 6 بعد از ظهر اعلام حکومت نظامی و منع عبور و مرور کرد و از غیرنظامیان خواست تا به واحد های شبه نظامی بپیوندند و برای دفاع از جمهوری آماده شوند. در میدان آزادی صنعا نیز حکم شش نفر که به همکاری با سلطنت طلبان متهم شده بودند اجرا شد و هر شش نفر تیرباران شدند. در ماه ژانویه مجموع مدافعان جمهوری خواهان از صنعا دو هزار نفر بود که شامل کادر نظامی و قبائل جمهوری خواه و مردم مسلح می شد که توسط هواپیماهای شوروی پشتیبانی می شدند و شهر از نظر مواد غذایی نیز همچنان قادر به مقاومت بود. اگرچه بین 4 تا پنج هزار نیروی سلطنت طلبان زیر بمبماران هواپیماهای جمهوری خواهان بودند و با ایکه از بلندی زمین های مشرف بر شهر برخوردار بودند مهمات لازم برای جنگیدن را نداشتند چرا که عربستان سعودی پس از اجلاس خارطوم تجهیز آن ها را متوقف نموده و ارسال پول را نیز از ماه دسامبر قطع کرده بود...

  • ۹۴/۰۲/۲۹
  • محمد صادق حاج صمدی

تاریخ یمن

وطن امروز

یمن

نظرات (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی