تحریم

تحریم های آمریکا و به تبع آن کشورهای اتحادیه اروپا علیه ایران از ابتدای انقلاب همراهی شاید ملال آور برای مردم بوده است و شاید ملت ما با کمتر پدیده ای به اندازه تحریم در میان مفاهیم حقوق بین الملل آشنا باشند! تحریم هایی که هر بار به بهانه های محتلف بر علیه ملت وضع شده اند و ساده انگاری است اگر شدتشان را مرهون پافشاری بر حقوق هسته ای بدانیم و عقب نشینی از آنها را عاملی برای رهایی از تحریم. مروری اجمالی بر تحریم هایی که از جانب کشورهای متخاصم با ذات انقلاب اسلامی وضع شده اند؛ کمترین فایده اش این است که از افتادن به دامهای جدید جلوگیری می کند و تاثیر خصومت دشمن را در زندگی عادی ملتی که نباید فراموش کند که دشمنی بیدار دارد؛ نمایان می نماید. تحریم هایی که به مرور زمان شدت گرفته اند اما این شدت بیشتر بدلیل سیاست تدریجی دشمن است و اینکه حرف آخر را برای آخر کار می گذارند و در توافق اول ذخائر بیست درصدشان را امحا نمی کنند!
آمریکا اولین تحریم را علیه ملت ایران پس از اشغال لانه جاسوسی تصویب کرد و درواقع پروژه تحریم در سال 1979 کلید خورد. خزانه داری آمریکا دارایی های ایران را به ارزش 1.2 میلیارد دلار بلوکه نموده و قرارداد های تجاری با ایران را به حالت تعلیق درآورد و مبادلات را ممنوع اعلام کرد. در سال 1987 تحریم جدیدی تمام مبادلات تجاری را که در جریان مذاکرات آزادسازی گروگان ها رفع شده بود مجددا اعمال نمود که طبق قانون جدید خدمات و کالاهای ایرانی تحریم شدند که این بار دولت آمریکا حمایت از تروریسم بین الملل را که منظور از آن گروه های مقاومت علیه اسرائیل بود را دست آویز خود قرار داد. در سال 1995 کلینتون سرمایه گذاری شرکت های نفتی آمریکایی را در صنایع نفت و پتروشیمی جمهوری اسلامی ممنوع علام کرد و یک سال بعد سنای آمریکا قرارداد های تجاری در حوزه انرژی را تنها تا سقف 20 میلیون دلار در سال مجاز دانست. در سال 1997 آمریکا تمام مبادلات تجاری اتباع خود را با ایران ممنوع کرد. مطابقت تاریخی اندکی در این تحریم ها نشان می دهد که درواقع تا سال 2006 تحریم های وضع شده علیه ایران به دلایلی نظیر وضعیت حقوق بشر یا حمایت از تروریسم و ... و با هدف محدود کردن و اعمال فشار بر جمهوری اسلامی وضع شده بودند و اساسا نقش انرژی هسته ای در آنها محدود است و وضعیت دانش هسته ای ایران نیز به حدی نبوده که بتواند دست آویزی مناسب برای اعمال تحریم های جدید قرار گیرد. با پیشرفت های تدریجی در خلال سالهای 2006 و 2007 انرژی هسته ای بهانه جدید را به دست غرب می دهد و امریکا تبادل آنچه از آن با عنوان تکنولوژی و دانش مرتبط با علوم هسته ای یاد می شد با ایران را غیر قانونی و سپاه پاسداران و 20 سازمان دولتی و شرکت تجاری ایرانی را تحریم نمود. سال بعد نیز مجوز رصد بانکهای ایرانی و بازرسی از کشتیهای جمهوری اسلامی یا کشتی هایی که به مقصد ایران در حرکت بودند تحت عنوان جلوگیری از ورود کالا های تحریم شده توسط سنای آمریکا صادر گردید.
در سال 2010 مجازات نقض تحریم ها علیه ایران بیست سال زندان و تا سقف یک میلیون دلار جریمه اعلام شد و به تبع آن بانکهای جمهوری اسلامی از جمله بانک مرکزی ایران تحریم شدند و ورود کالا های ایرانی با ارزش بیش از 100 دلار به خاک آمریکا نیز برای شهروندان این کشور غیر قانونی گشت. همچنین هیچ شهروند آمریکایی به تبع قانون مذکور حق فروش کالا یا خدمات به ایران یا اتباع ایران یا شخص ثالثی که کالایی را بقصد ایران خریداری کند را ندارد. سال بعد آمریکا صنایع و شرکت های نفتی ایران را نیز در کنار موسسات اعتباری یا کارگزارای های مالی خارجی جمهوری اسلامی تحریم نمود. همچنین مجازات ها و تحریم هایی نیز برای کشور ها یا کمپانی هایی که در زمینه های نفتی با ایران رابطه اقتصادی داشته باشند در نظر گرفته شد. همزمان انگلستان نیز تمام مبادلات اعتباری و تجاری را ممنوع کرده و اتباع و شرکتهای خود را ملزم به قطع روابط تجاری با ایران نمود. محدودیتی که در سال 2012 از سوی اتحادیه اروپا نیز اعمال گردید.
همزمان با آمریکا سازمان ملل نیز از سال 2006 مراودات مالی با ایران را با ارائه لیست بلند بالایی از مبادلات تجاری غیر قانونی اعلام نمود. اتحادیه اروپا نیز از سال 2010 تا به امروز مبادلات بانکی، و مبادله ی فلزات و سنگ های قیمیتی، صنایع نفت و گاز، صنایع هسته ای، واردات نفت و مشتقات آن را در کنار صادرات تکنولوژی تحریم نموده و دارایی های بانک مرکزی جمهوری اسلامی را نیز مسدود کرده است. نکته جالب توجه اینکه در تمام این تحریم ها، اعتبارات پرداخت شده‌ی جمهوری اسلامی برای دریافت کالا و خدمات از سوی طرف خارجی ضبط گردیده است.
تحریم هایی که شاید در ظاهر شامل دارو و محصولات غذایی نمی شوند اما انسداد سیستم مبادلات ارزی کشور باعث شده تا محدودیت هایی در زمینه هایی که محدود کردن آنها طبق قوانین بین المللی نقض حقوق بشر محسوب می شود برای ایران بوجود بیاید که خود نشانه ای از عداوت خصم خارجی با ملت ایران و کذب ادعای حقوق بشر است. همچنان که تحریم نفت که اصلی ترین منبع درآمد اقتصاد دولتی جمهوری اسلامی است بیشترین تاثیر را بر زندگی اقتصادی مردم و اداره کشور می گذارد. بعلاوه که با ضبط شدن دارایی های ارزی جمهوری اسلامی و انسداد مبادلات مالی که با دلار و یورو انجام می شدند امکان روابط تجاری با دیگر کشور ها نیز از بین می رود که بگفته مقامات آمریکایی بقصد فلج کردن ملت ایران صورت گرفته است.
نگاهی مجمل به فهرست بالا در ظرف زمان نکات دیگری را نیز روشن میکند که گرچه پرداخت آن فرصتی جداگانه می طلبد به برخی از آنها اشاره‌ای اجمالی می شود:
در طی سی سالی که از انقلاب اسلامی گذشته همانطور که دولت ها در ایران جابجا شده اند در آمریکا نیز قدرت بین حزب دموکرات که به میانه روی و جمهوری خواه که به تندروی مشهورند دست به دست شده اما هیچ یک بازی خود را با ایران تغییر نداده اند و روند اعمال تحریم ها همچنان ادامه داشته است. تحریم هایی که بر خلاف برخی فضا سازی ها مبنی بر امکان تعامل با دولت دموکرات و شعار تغییر اوباما در دوره ی ریاست حزبش بر کاخ سفید شدت بیشتری گرفته اند. و شاید اساسا بتوان دموکرات ها را دشمنانی خطرناکتر از جموری خواهان برای جمهوری اسلامی در نظر گرفت چراکه قدرت ایجاد اجماع بیشتری به نسبت جمهوری خواهان در فضای بین المللی دارا هستند.
تصویب تحریمها و تشدید آنها همزمان و پس از فتنه هشتاد و هشت نیز پرده دیگری را از ضربه ای که فتنه گران به پیکره نظام زدند بر میدارد که بررسی آن مجال مفصل دیگری می طلبد که کلید واژه های امیدوار کردن طرف غربی به گروه های داخلی و تغییر لحن تیم مذاکر کننده کشور های اروپایی، و تکیه بر تحریم های گذشته و آماده سازی تحریم های جدید از عناوین آن هستند.
نکته دیگر قدمت تحریمهایی است که حتی پیش از کلید خوردن خودکفایی هسته ای در جمهوری اسلامی در جریان بودند و تاملی مجمل، عمل به اصول قانون اساسی مثل حمایت از گروه های مقاومت و مستضعفین را بعنوان علت نمایان می کند! پس از پافشاری ایران بر حقوق هسته ای خود نیز تثبیت و تشدید تحریم ها (به نسبت زمان خود) در جریان عقب نشینی های سالهای 82 و 83 نشان می دهد که ابراز حسن نیت طرف ایرانی نه انعکاس منصفانه ای در صنعت رسانه‌ای دشمن دارد که قسمت مورد نیاز از واقعیت را نشان می دهند و نه تاثیری در نیت دول غربی می گذارد که دست از دشمنی خود با ملت ایران بر نمی دارند.
 در پایان آنچه بیان آن بعنوان حسن ختام خالی از لطف نیست و به شناخت بازیگران کمک می کند آن است که تحریم هایی که در دوران صدام علیه عراق تصویب شده بودند سالها پس از سرنگونی رژیم بعث همچنان ادامه داشتند و عمده آنها در سالهای اخیر برداشته شدند؛ در حالیکه بهانه تحریم ها سرنگون شده بود ...