سهم و حق

در تعامل با دیگران می توان دو رویکرد داشت. رویکرد اول که برپایه سهم تنظیم شده و رویکرد دوم که حق را اعاده کند.حالاتی که از ابتدای تاریخ و از زمانی که زندگی جمعی شکل گرفته وجود داشته و تا امروز و بر روابط پیچیده بین المللی نیز حاکم اند. مورد اول آن است که هر ملتی به سهمی که جهان پیرامون برایش در نظر گرفته اکتفا نماید و دوم آن که خلق حقی که برای خود به رسمیت می شناسد را اعاده کند. موارد بسیاری را در تاریخ می توان مثال زد که هر حکومتی طبق ظرفیت مردمان خود بر پایه کدامیک از این دو رویکرد در بازی بین المللی شرکت کرده و با استفاده از هرکدام به چه منافعی دست یافته است. مثلا سیاست آلمان پیش از جنگ اول و دوم جهانی سیاست احقاق حق بود (صرف نظر ازینکه حقی که برای خود تعریف نموده بود به راستی حق آلمان بوده یا نه) و نتیجه این سیاست آن شد که سرزمینهای آلمان پیش از آنکه بدست کشورهای متخاصم شکست بخورد به لحاظ جغرافیایی چند برابر شده و ثروتهای مستعمرات آن در افریقا و دیگر نقاط جهان چرخ اقتصاد دولت برلین را به حرکت در آورده بود. استقلال هند نیز مثال دیگری از کنش مردم آن در مقابل انگلستان است که بر پایه حق انجام شده و مردم هندوستان سهمی که جهان برای آنها در نظر گرفته بود را نپذیرفته بودند. در مقابل بازی کشور هایی مثل ایران در طول دوران قاجار و پهلوی بر پایه سهم بوده و شاه ایران هیچگاه بیش از آنچه دول اروپایی برای ایران به رسمیت می شناختند مطالبه نمی کرده است.